Samsun kendine özgü yemek çeşitleri ile adeta bir lezzet şöleni sunuyor. Samsun mutfağı, Karadeniz, Anadolu, Balkan ve Kafkas mutfağından etkilenmiştir. Samsun, ilçe ilçe değişen yemek çeşitleri ile zengin bir mutfağa sahiptir.
Samsun coğrafi yapısına uygun şekilde yetişen kendine has sebzeleri ile de adını duyurmuştur. Kıyı kesimlerde genellikle, karalahana, pancar, kırçan, kaldırık ve madımak gibi yöreye özgü sebzeler yetiştirilir. Bu sebzelerle çorbadan kavurmaya kadar birçok öğün için yemek yapılır. İç kesimlere doğru ilerledikçe daha çok hamur işi ve et yemeklerinin yaygın olarak yapılır. Karadeniz’in kıyısında bulunan Samsun şehri deniz ürünleriyle de meşhurdur. Samsun’da hamsi, barbunya, palamut, mezgit, istavrit, sazan, lüfer, alabalık, levrek, turna gibi deniz ürünleri tüketilir. Samsun’da hamsi tava, hamsi buğulama, hamsili pilav gibi çeşitleriyle en çok tüketilen balık türü hamsidir. Samsun’un adından çok söz ettiren ve tüm ülkede bilinen en meşhur lezzeti pidesidir. Samsun için pidenin farklı bir yeri vardır. Samsun halkının her Pazar kahvaltısında baş köşeyi kapalı kıymalı pide alır.
Samsun’a özgü yemek çeşitlerinden bazıları şunlardır:
- Fasulye Turşusu Kavurması
- Oymaağaç Oğlak Kebabı
- Fasulyeli Mısır Çorbası
- Terme ve Bafra Pidesi
- Bafra Dondurması
- Çakallı Menemeni
- Çarşamba Keşkeği
- Kavak Kaz Tiridi
- Samsun Simidi
- Baklalı Sarma
- Nokul Tatlısı
- Kıvratma Tatlısı
- Pıtıl
- Fasulye Turşusu Kavurması
Karadeniz ikliminde en çok yetiştirilen sebzelerden biri de fasulyedir. Dolayısıyla bu bölgede fasulyenin birden çok pişirme yöntemi ve yemeği vardır. Bunlardan biri de fasulye turşusu kavurmasıdır. Fasulye turşusu kavurması Samsun’a özgü lezzetler arasında en sevilenlerden bir tanesidir. Neredeyse her öğünde bu yemeği tüketmek mümkündür. Önceden kurulmuş fasulye turşusunun soğan ve salça ile kavrulmasıyla ortaya eşsiz bir lezzet çıkıyor. Kişinin tercihine göre sıcak ya da soğuk şekilde tüketilebilir. Genellikle fasulye turşusu kavurması mısır ekmeği ile servis edilir. Samsun’un yerel halkı tarafından kahvaltıda, akşam yemeğinde ya da özel günlerde sıkça yapılan lezzetler arasındadır. Samsun’da sofraların vazgeçilmezi olan bu lezzeti mutlaka denemelisiniz.
- Oymaağaç Oğlak Kebabı
Samsun’un Vezirköprü ilçesine özgü Oymaağaç Oğlak Kebabı, Oymaağaç köyünün geleneksel lezzetidir. Bu kebabı diğerlerinden ayıran özelliği mayıs ve kasım ayları arasında büyüyen oğlak etinden yapılmasıdır. Geçmiş tarihlerden bugüne kadar geleneksel lezzeti koruyan Oymaağaç Oğlak Kebabı için köy evlerinde özel bir oda bulunur. Kebap odası verilen bu odalarda odun ateşi yakmak için bacalı bir ocak bulunur. Oğlaklar bir sırığa geçirilerek bu ocak üzerinde yaklaşık 3-4 saat çevrilerek pişirilir. Oymaağaç Oğlak Kebabı nesilden nesille aktarılan yöresel bir lezzettir. Bu geleneksel lezzeti tatmak için Oymaağaç köyünü mutlaka ziyaret edin.
- Terme ve Bafra Pidesi
Samsun’un ülkede bilinen en meşhur lezzeti pidesidir. Samsun pideleri gerek iç harcı gerek hamuru gerekse şekli ile pide farklı bir boyut kazandırıyor. Samsun’un ilçelerine göre iki çeşit pidesi vardır. Bunlar; Bafra Pidesi ve Terme Pidesidir. Bafra Pidesi, bol soğanla kavrulmuş kıyma harcı ve ince hamuru ile parmak ısırtan bir lezzet sunuyor. Bafra Pidesini diğer pideler ayıran özelliklerinden biri de kapalı şekilde servis edilmesidir. Açık pidelerin aksine kapalı hamurla servis edilen Bafra pidesi, fırından çıktıktan hemen sonra üzerine sürülen tereyağı ile benzersiz bir lezzet şöleni sunar.
Terme pidesi, Bafra pidesinden şekil olarak farklıdır. Bafra pidesi kapalı bir şekle sahipken Terme pidesi açık şekilde servis edilir. Terme pidesinin kıymalı, kuşbaşılı, kaşarlı, yumurtalı ve peynirli iç harçları gibi birçok seçeneği vardır. Hamuru incedir ve fırından çıktığında çıtır bir kıvamı vardır. Odun ateşinde pişirilir. Samsun’da neredeyse her yerde Bafra ve Terme pidesi çeşitlerini bulabilirsiniz. Samsun’un bu meşhur lezzeti denemeden buradan ayrılmayın.
- Çakallı Menemeni
Çakallı menemeni Samsun’un tescillenmiş lezzetleri arasındadır. Menemenin soğanlı mı yoksa soğansız tartışmasının yanında menemene farklı bir boyut kazandırmıştır. Samsun’un Çakallı ilçesine has bir lezzet olan bu menemenin tadına bakanlar bir daha bırakamıyor. Karadeniz’e yolu düşen birçok kişi Çakallıdan geçerken yol kenarındaki tesislerde bu eşsiz lezzeti yemek için kısa bir mola veriyor. Genellikle çakallı ekmeği ile servis edilen çakallı menemeni, domates ve kaşarın muazzam uyumunu sizlere sunuyor. Yoğunlukta Çakallı mevkiinde bulunan dinlenme tesisleri ve lokantalarda satışı yapılsa da günümüzde şehrin her yerinde menemen dükkanları açılmıştır. Bu yüzden dilerseniz Samsun’a geliş ya da gidişinizde dinlenme tesisinde bir mola vererek ya da şehir gezinize güzel bir lezzet katmak isterseniz şehir merkezlerindeki lokantalarda çakallı menemeni yiyebilirsiniz.
- Çarşamba Keşkeği
Samsun’un kültür miraslarından biri olan Çarşamba keşkeği genellikle düğünlerde pişirilen bir yemektir. Çarşamba keşkeğini diğer keşkeklerden ayıran özelliği tavuk etiyle yapılmasıdır. Odun ateşinin üzerine konulan büyük kazanlarda dövülerek pişirilen keşkek servis edilirken üzerine eritilmiş tereyağı dökülür. Samsun’un birçok yerinde ve Çarşamba ilçesinde rahatlıkla bulabileceğiniz bu lezzeti mutlaka denemelisiniz.
- Kavak Kaz Tiridi
Kavak kaz tiridi geçmişten bugüne kadar gelen geleneksel bir lezzettir. Kavak tiridini diğer tiritlerden ayıran özelliklerinin en başında kaz etiyle yapılıyor olması gelir. Kavak tiridinin yufkasının kendine has kıvamı ve lezzeti için yufkanın mayası oldukça az fermente edilir. Kazın kendi yağına bandırılarak servis edilen yufka, kaz etli bulgur pilavı ile birlikte tüketilir. Büyük bir tepsi içerisinde ortaya konularak sunulan kaz tiridi yöreye özgü yeme biçimiyle tüketilir.
- Samsun Simidi
Bildiğiniz simitleri unutturacak bir lezzet olan Samsun simidi tescillenmiş bir lezzettir. Samsun simidi pişirilme yönteminden lezzetine ve şekline kadar diğer simitlerden farklıdır. Samsun simidinin mayalanması süresi oldukça kısadır. Simit hamuru yarı sert bir kıvama sahiptir. Hamur sıcak dut pekmezi kazanına bandırıldıktan sonra üzerine susam dökülerek servis edilir. Samsun’a gelen yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken bu lezzeti Samsun’un her köşesinde bulmanız mümkündür. Dilerseniz pastane ya da fırında dilerseniz de seyyar satıcılardan satın alarak bu benzersiz lezzetin tadını çıkabilirsiniz. Sahil kenarında simit ve çayla birlikte deniz manzarasını seyredebilir ve Samsun’un güzel kıyılarının tadını çıkarabilirsiniz.
- Bafra Nokul Tatlısı
Nokul tatlısı yöreden yöreye göre farklı çeşit ve tada sahiptir. Mayalı hamurla yapılan nokul tatlısının fındıklı, haşhaşlı, tahinli, sakızlı gibi çeşitleri vardır. Samsun’a ait Bafra nokul tatlısı genellikle bölgede yetişen fındık ve kuru üzüm ile yapılmaktadır. Bununla birlikte haşhaşlı ve tahinli seçenekleri de bölgede sıkça tüketilmektedir. Tercihe gör iç harcı fındık ve toz şeker karıştırılarak da yapılmaktadır. Genellikle dini bayramlarda tüketilen Bafra nokul tatlısı Türk Patent ve Marka kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
- Kıvratma Tatlısı
Samsun’un Çarşamba ilçesine ait kıvratma tatlısı bayram ikramlarının vazgeçilmezleri arasında yer alır. Lezzet yelpazesi geniş olan Samsun’un kıvratma tatlısı Türk Patent ve Marka kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır. Kıvratma tatlısının geçmişi 1930’lu yıllara kadar dayanır. Geleneksel bir tat olan kıvratma tatlısının en belirgin özelliği şerbetsiz olmasıdır. İnce açılan hamurların arasına fındık ve toz şeker karışımı koyulur ve kat kat dizilen hamurlar ince ahşap oklavaya sarılır ve büzdürülerek kıvrılır. Adını şeklinden alan kıvratma tatlısı pişirildikten sonra üzerine tereyağı sürülerek servis edilir.
